Unknown

شهادت آوینی؛ گواهی زنده بودن تفکر انقلابی

حتماً و حتماً، آوینی­ها باید در ظرف زمانی و مکانی خودشان دیده شوند. این است که آن جنبه الگویی آن­ها را برای ما جدی می­کند وگرنه صرفا می­شوند یک سری عکس­هایی که در اتاق­ها و کلاس­هایمان بزنیم و یک سری جملاتی که حفظ کنیم که به درد رفتن به همان عالم هپروت می­خورد.

  آوینی در دوره­ای شهید شد که به یک معنا می­توان گفت، دوره ریزش­ها بود. دوره­ی بعد از جنگ، سال­هایی بود که علمداران و اسطوره­های هنر انقلاب، بعضاً داشتند کنار می­کشیدند و توبه­نامه می­نوشتند.
شهادتش یک علمی شد که به تمام معنی شهادت بود. یعنی یک گواهی بود به زنده بودن انقلاب و تفکر انقلابی؛ آن هم در دورانی که همه چیز افول کرده بود. دورانی که جدای از بحث انفعال فکری و تئوریکی که در خیلی­ها به وجود آمده بود، برخی از بحث­های اخلاقی هم در بین حزب­اللهی­ها رواج پیدا کرده بود. یکی از دوستان نقل می­کرد که آوینی می­گفت، حزب­اللهی­ها به عُجب دچار شده­اند و این زمین­شان خواهد زد.

آوینی اهل ذکر بود!
آوینی به شدت اهل فکر بود و مهم­تر از آن، اهل ذکر بود. اهل ذکر فقط نه به معنای صرفاً متعارفش. به همین خاطر است که ما مأمور شدیم که از اهل ذکر الگو بگیریم. به ما گفته­اند بروید طرف اهل ذکر. پرسش­های خود را با اهل ذکر درمیان بگذارید و از گفتار و اعمال آنها پاسخ بگیرید: فاسئلو اهل الذکر إن کنتم لا تعلمون.

اهل ذکر چه کسانی هستند؟!
اهل ذکر کسانی هستند که ذکرشان کف دست­شان است. یعنی به آن چیزهایی که رسیده­اند، درحال و سرِ به­زنگ­گاه­­ها، به آن­ها عمل می­کنند و به آن­ها متذکرند. خیلی­ها، خیلی چیزها را می­دانند ولی در مواقع حساس خودشان را می­بازند و یا اصلا یادشان می­رود. آدم­های اندیشمند و فاضلی هستند، ولی زندگی­شان در یک حوزه دیگر است، فکرشان در یک حوزه دیگر، سیاستشان در یک حوزه دیگر و .... در فضای امروز جامعه هم افرادی هستند که در حوزه دانشگاهی و حوزوی خیلی هم متفکرند، ولی درحوزه سیاست، سیاست­مدارند.

 تعامل واقعی با زمانه­ی خود؛ اعمال خلاف­آمدِ عادت
آوینی اهل ذکر بود. اهل ذکر که باشی، با زمانه­ی خود در یک تعامل واقعی هستی. یک موجود زنده هستی. تهدیدها را زود می­فهمی. فرصت­ها را از دست نمی­دهی. چون هر چه می­بینی، بلافاصله ارجاع می­شود به همان مبانی. یعنی شاکله وجودی تو، به یک قرار و پیوستگی رسیده است که سریع می­توانی داوری کنی و به نتیجه برسی و موضع خودت را و تکلیف خودت را بفهمی. آوینی تکلیف­گرا بود. به همین دلیل خیلی وقت­ها می­بینید خلاف­آمدِ عادت، عمل می­کرد. خیلی از فحش­هایی که می­خورد، برای همین بود که ایشان می­آمد مثلاً از فیلم عروس به شدت دفاع و تعریف می­کرد؛ می­گفت نمونه­ی سینمای انقلابی است، همه فیلم­ها باید از این فیلم، الگو بگیرند. یا یک دفعه می­آمد یک ویژه­نامه در می­آورد برای آلفرد هیچکاک، به اسمِ «هیچکاک؛ همیشه استاد».

کارهای خلاف­آمدِ عادت ازش سر می­زد. اهل عادت نبود، اهل عبادت واقعی بود و این تهمت­ها هم برایش مهم نبود. اینها را باید دریافت.

آوینی هنرش این بود که مبانی­اش را با توجه به فضای آن زمان ارائه می­کرد. شما اگر زندگی­اش را بررسی هم بکنید، اتفاقاً این خط مشخص است که این طور نبود که هر روز یک چیز بگوید، هر روز در یک کلیشه­ای درجا بزند. شاید امروز اصلاً لازم باشد که شما از آوینی همین را یاد بگیرید و اگر یاد بگیرید، چه بسا که لازم باشد امروز خیلی از حرف­های آوینی را نزنید. برسید به این که امروز یک حرف نویی هست که باید زد یا اولویت های آن روز بوده، امروز یک چیز دیگر شده است.